 Chăm nom mộ liệt sĩ ở tha ma liệt sĩ TPHCM. Ảnh: B.K- SGGP
Chúng tôi đến thăm tha ma Liệt sĩ thành thị vào những tháng ngày Bảy, khi cả nước đang cùng hướng về những người con anh hùng của quê hương - những người đã hy sinh cuộc sống hay một phần cơ thể cho ngày hòa bình hôm nay. Bên cạnh những luống hoa, thảm cỏ xanh mướt, từng dòng người vẫn hàng ngày trang nghiêm, thành kính thắp những nén hương tri ân đến hương hồn các anh hùng, liệt sĩ…
Chuyện trò với chúng tôi, ông Trần Xuân Hòa, Trưởng Ban quản trang của nghĩa địa Liệt sĩ thành thị vẫn không ngừng nhận điện thoại từ thân nhân liệt sĩ gọi về. Ông cười nói: dù những ngày này có bận rộn, nhưng cả ông và tập thể Ban quản trang đều thấy rất vui khi góp được một phần cho việc giữ giàng nơi yên nghỉ của các liệt sĩ được khang trang, sạch đẹp. Với gần 25 năm gắn bó với công việc, ông Hòa là một trong những người có thâm niên làm việc lâu nhất tại nghĩa địa Liệt sĩ đô thị, cho nên ông đã chứng kiến không ít những câu chuyện cảm động về tình người còn sống với người đã khuất. Có những gia đình hàng chục năm nay, năm nào cũng lặn lội từ những miền quê bóng gió lên TP.HCM để tìm mộ liệt sĩ. Nhiều lúc nhìn các mẹ tóc đã bạc phơ, chân đã yếu, lẩn thẩn đi giữa những hàng mộ liệt sĩ chưa biết tên, ông Hòa không khỏi cảm thấy ngùi ngùi, xót xa. Rồi có những bà mẹ mấy chục năm mới có điều kiện đi tìm con, vừa đến nghĩa địa là òa khóc nức nở khiến người xung quanh không cầm được nước mắt. Và còn nhiều, nhiều lắm những câu chuyện cảm động làm rưng rưng nước mắt như thế, khiến ông Hòa nhớ mãi không quên…
Là người từng vào sinh ra tử trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, ông Trần Xuân Hòa hiểu rất rõ những đau thương, mất mát của chiến tranh. Ông tâm tư, mình may mắn còn lành lẽ trở về nên lúc nào cũng đau đáu một ước muốn, đó là trả lại tên cho hàng ngàn liệt sĩ đang nằm lại nơi đây. Hiện giờ, nghĩa địa Liệt sĩ đô thị có trên 14.000 mộ liệt sĩ, trong đó có gần 2.500 mộ chưa biết tên. Những năm gần đây, nhiều gia đình liệt sĩ đã tìm mọi cách để xác định nơi yên nghỉ của người nhà, tuy nhiên theo ghi nhận của Ban quản trang thì số liệt sĩ được trả lại tên vẫn rất ít, chưa đến 100 người. Và dù gia đình có quả quyết phần mộ liệt sĩ chưa biết tên đó là thân nhân của mình thì Ban quản trang cũng phải khôn cùng cẩn thận rà soát, kiểm tra, thẩm định ADN. Vậy nên, ước mơ về một “ngân hàng gen” luôn cháy bỏng trong tâm thức của những thành viên Bản quản trang Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh thành. Có “ngân hàng gen” này, có lẽ nhiều gia đình sẽ bớt nặng nhọc hơn trong hành trình tìm lại thân nhân. Tuy thế cho đến nay ước mong đó vẫn chưa thành hiện thật, vì thật ra có những liệt sĩ qua nhiều năm hài cốt cũng không còn, cũng không có di vật gì mang theo nên rất khó để lấy mẫu đối chiếu. Ông Trần Xuân Hòa, Trưởng Ban quản trang Nghĩa trang Liệt sĩ thành thị san sớt:
Hiểu rõ sự mất mát lẻ của những người đã hi sinh cho hòa bình của đất nước, thế nên những nhân viên của Ban quản trang tha ma Liệt sĩ thành thị luôn tự nhắc nhỏm: công việc của mình phải làm bằng cả cái tâm thuần khiết nhất. Bây chừ có 120 viên chức đang làm việc tại tha ma, trong đó có 44 người tự nguyện dự dọn dẹp, chỉnh trang phần mộ của các liệt sĩ. Mỗi sáng sớm đều đặn từ thứ 2 đến thứ 7, các công nhân lại đến săn sóc từng phần mộ. Những luống hoa, thảm cỏ xanh mướt, những bóng cây mát mẻ phủ bóng đều có bàn tay săn sóc kĩ càng của nhân viên nghĩa địa. Chị Lê Thị Bảy - người đã có gần 20 năm gắn bó với công việc chăm nom mộ chí liệt sĩ san sẻ, ban đầu đến với công việc này vì mưu sinh, nhưng về sau chị càng thấm thía về ý nghĩa của công việc mình đang làm. Chị Lê Thị Bảy bộc bạch:
tha ma Liệt sĩ TP.HCM nay đã trở thành niềm kiêu hãnh của Đảng bộ, chính quyền và dân chúng thành phố trong công tác đền ơn đáp nghĩa. Nơi đây cũng trở nên môi trường giáo dục lý tưởng, truyền thống cho học trò, sinh viên, thanh thiếu niên khi đến tham quan, dã ngoại. Hằng năm, cứ vào những dịp lễ lớn và Tết Nguyên Đán, hơn 14.000 mộ tại nghĩa địa liệt sĩ TPHCM đều được dâng hoa và thắp nén hương trầm. Trước khi chia tay chúng tôi trở về, ông Trần Xuân Hòa, Trưởng ban quản trang Nghĩa trang Liệt sĩ đô thị tâm sự: hiện trên cả nước có khoảng hơn 300.000 liệt sĩ chưa có mộ, hơn 300.000 mộ liệt sĩ chưa có tên. Hy vọng rằng trong ngày mai, những tiến bộ khoa học sẽ có thể giúp tìm lại tên cho các liệt sĩ, đó cũng chính là sự tri ân ý nghĩa nhất đối với những người con anh hùng của giang sơn - những người mãi mãi sống trong lòng dân tộc Việt Nam./.
|
