Lại một quá trình cần thời gian xây dựng, xin quan điểm, ban hành, chờ văn bản chỉ dẫn, rồi khi thi hành đã lại bất cập, lại phải sửa. Và rồi cũng phải thông cảm với trăn trở: việc chậm ban hành văn bản hướng dẫn là điều khó tránh khỏi! Việc chậm, nợ văn bản chỉ dẫn do khối lượng văn bản, hoặc do thời khắc ban hành một phần, nhưng một phần cũng do các cơ quan có bổn phận liên hệ chưa làm hết nghĩa vụ.
Đây là một thực tại, khi nhiều chi tiết, quy định sau luật, đòi hỏi Chính phủ, các bộ ngành phải coi xét, tiếp tục xây dựng. Luật chậm đi vào cuộc sống, nhiều luật khi xuống đến dân thi hành thì đã mất quá nhiều thời kì, có luật mất nhiều năm, khi thi hành thì đã lỗi thời.
Hoặc quay phim chụp ảnh hoạt động cạ kiểm soát, xử lý vi phạm khi chưa được sự đồng ý của CSGT đang làm nhiệm vụ. Chuyện vào những năm 2005, trước tình hình nợ văn bản quá "nóng”, Quốc hội đã phải lên tiếng lưu ý Chính phủ, bởi con số nợ đến 39% văn bản dưới luật.
Mà duyên cớ cũng do cái sự chậm, treo. Với cương vị giờ, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho rằng, cần giảm thiểu các dự án luật quy định giao bổn phận cho Chính phủ ban hành để nâng cao tính khả thi của dự án luật cũng là lên đường từ những vấn đề và kinh nghiệm thực tại.
Một số bộ khi được giao chủ trì hoặc tham gia văn bản chỉ chú trọng bảo vệ lợi ích của bộ, ngành mình, chưa vì ích chung”. Vào cuối năm 2012, Chính phủ đã rất háo hức tuyên bố "những chuyến biến rõ nét”, "sự tiến bộ vượt bậc trong 10 năm gần đây”, rằng chỉ còn nợ 19 văn bản. Còn nói về sự ảnh hưởng của nó đối với sự phát triển kinh tế - xã hội, gây nhiều bức xúc với cử tri như đại biểu Bùi Mạnh Hùng (Bình Phước) nêu cũng là sự dĩ nhiên.
Ai cũng đồng ý, hoan nghênh quy định "xoành xoạch nâng cao ý thức cảnh giác, kiên quyết chiến đấu làm rõ với những đối tượng có lời nói đe dọa, lăng nhục, hoặc có hành vi chống đối CSGT đang làm nhiệm vụ.
Cả một rừng luật rối tung. Và theo các đại biểu thì thực tiễn còn nhiều hơn thế. Kiên Long. Như vậy, cái chuyện nợ đọng văn bản chỉ dẫn thi hành luật cũng là chuyện xưa nay. Kinh phí tốn kém, trong khi vận dụng không hiệu quả.
Liên tục các năm sau đó, Chính phủ cùng các bộ ngành đã phải vô cùng thay để "trả nợ”. Nếu đúng là nhà báo thì tập trung thông tin cho cơ quan chủ quản. Ngay như một văn bản mang tính nội bộ như Văn bản 1042/C67-P3 của Cục CSGT đường bộ, đường sắt (Bộ Công an) vừa qua nêu việc quay phim, chụp ảnh đối với CSGT cũng không rõ ràng, không đúng quy định của pháp luật, gây phản ứng của dư luận.
Để giải quyết tận gốc vấn đề nợ đọng văn bản chỉ dẫn luật đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của các bộ ngành. ”; "Nếu mạo danh nhà báo thì tạm giữ, lập hồ sơ gửi cơ quan chức năng xử lý theo quy định của luật pháp”. Ngay từ năm 2005, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Uông Chu Lưu lúc ấy nêu: "Luật, pháp lệnh của Quốc hội, UBTV Quốc hội ban hành có nhiều quy định mang tính nguyên tắc, luật khung, chưa cụ thể”.
Thực tế, cho đến nay, tình trạng này cũng vẫn còn nặng nề. Nhiều năm trước đây, dư luận đã chỉ ra những những vô lý, sai phạm của những văn bản chỉ dẫn như Thông tư 02/2003/TT-BCA của Bộ Công an quy định "mỗi người chỉ được đăng ký 1 xe mô tô hoặc xe máy”, vi phạm Hiến pháp cũng như Bộ luật Dân sự trong đó quy định công dân có quyền sở hữu tài sản không hạn chế về số lượng và giá trị.
Rồi năm 2012 chỉ còn 163 văn bản. "Trả nợ” hết các văn bản quả là không đơn giản, nhưng đây là một trong những việc phải làm, cần làm, xoành xoạch xác định cần phải làm ngay.
Hiện, từ 1-7-2013, quả bóng trách nhiệm theo dõi ban hành nghị định đã lăn về phía Bộ Tư pháp. Cứ mỗi năm, món nợ có giảm đi. Bên cạnh đó, việc ban hành cơ chế chịu nghĩa vụ của cơ quan chủ trì, soạn thảo xây dựng văn bản hướng dẫn thi hành, trong trường hợp để xảy ra tình trạng chậm trễ ban hành văn bản cũng là rất cần thiết.
Trước đó, thời Bộ trưởng Uông Chu Lưu đã từng chỉ thẳng: "Tính cục bộ ngành trong công tác xây dựng pháp luật chưa được khắc phục triệt để. Đều cần phải đầu tư nhiều thời gian, công sức.
Hoặc gần đây những quy định như xử phạt người dùng điện thoại di động tại cột xăng (Nghị định số 52/2012/NĐ-CP); quy định về không lắp kính trên nắp săng, không rải vàng mã trên đường đi, không mang theo vòng hoa khi viếng trong việc tổ chức lễ tang cho cán bộ, công chức (Nghị định số 105/2012/NĐ-CP)…không khả thi.
”, Thì lại đã vi phạm luật, trong đó có Luật Báo chí. Cái vòng lẩn quất ấy chưa biết đến bao giờ mới dứt. Như Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường đã băn khoăn: "Pháp chế một số bộ ngành chưa thực hành nghiêm lắm khi chưa có chính sách, khó khăn trong lôi cuốn với người giỏi chuyên môn, lại có tri thức về pháp luật”. Vậy nhưng, ở đây việc "nâng cao ý thức cảnh giác”, "kiên quyết đấu tranh” lại nêu ".
Năm 2006, Chính phủ còn tồn 526 văn bản; năm 2007 còn 481 văn bản. Hiện có tới 107 văn bản nợ đọng”. Bao giờ mới giải quyết dứt điểm tình trạng nợ văn bản hướng dẫn luật? Câu hỏi cũng là sức ép với nhiều ngành, với nhiều vị lãnh đạo.
Năm nào cũng vậy, nhắc tới lĩnh vực tư pháp, cứ mỗi khi đăng đàn là người ta lại phải nói đến cái món nợ thâm căn, cố đế này. Việc xây dựng văn bản cũng chưa sát thực tế, chưa vì quyền lợi thiết thực của dân, thậm chí vẫn còn cái gọi là "ích nhóm”, vì ích của ngành mình.
Này. Tuy nhiên, đến nay, như Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường đã công nhận "nợ đọng văn bản pháp luật năm 2013 tăng đột biến.
Mỗi luật cần nhiều nghị định, mỗi nghị định lại kéo theo các thông tư. Luật chưa thi hành được bao nhiêu đã lại phải sửa. Như Chủ nhiệm Ủy ban pháp luật Vũ Đức Khiển khi ấy ban bố, chỉ riêng trong lĩnh vực kinh tế, Chính phủ đã nợ khoảng 100 văn bản, chưa kể các bộ, ngành.
